Jaren en jaren gaat het leven verder. Scholen worden voor een bedrijf gewisseld alwaar 1 keer per maand, meestal aan het einde geliefd, nationaal papier wordt uitgereikt. Diezelfde tijd begon Kodak te adverteren met Super-8 filmcamera�s van bescheiden formaat en prijs teneinde filmen te bevorderen en uiteraard de afzet van films. Zo ging ik in 1969 met die verkregen biljetten naar een fotozaak en investeerde in zo�n Kodak-boxje. Het besluit werd genomen een aantal hobby�s te saneren en het filmen hiervoor in de plaats te brengen. Een beslissing waarover ik nog steeds mee tevreden ben.
Terug naar 1969, rond het huis gefilmd, familie, fiets, auto enz. Dat kan een paar keer, dan is ook dat bekeken. Nu heb ik het geluk dat ik in een mooie stad woon (Hengelo O.), lichtelijk chauvinistisch ben, zo zegt men en dat de tip van de cameraverkoper was: �kijk eens naar het tv-journaal hoe die mensen filmen� (technisch). Zodoende ontstond eind �68, begin �69 het idee een Hengelo�s stadsjournaal te maken. In �68�bestond Stork 100 jaar en het Zout 50 jaar. Helaas, de kosten om dat te verfilmen waren zeer hoog en dus niet haalbaar. Er volgde uitstel.
Eind �69 kon er gedraaid worden. De eerste ontwerpen waren dan ook Sint Nicolaas- en Kerst gebeuren en versieringen in de binnenstad. Verder per auto met chauffeur opnamen van de stad maken. w�l snel werken maar achteraf gezien niet de juiste manier van werken. Het werd voorjaar 1970, natuur en stad lagen er kleurrijk bij. Zwart-wit even vergeten – nu heel moeilijk verkrijgbaar – en in een kleurenfilm ge�nvesteerd. Het was inmiddels 5 mei en het jaar dat de bevrijding 5-jaarlijks uitgebreid gevierd werd. Groots en uitgebreid in Hengelo. Met passen en meten een aantal onderwerpen in 3 minuut 20 seconden kunnen onderbrengen. Toen al in de camera gemonteerd al wist ik niet dat die term bestond. Het werd een prachtige zomer en zodoende gelegenheid te over onze fraaie stadswijken op film vast te leggen, afgewisseld met onderwerpen van festiviteiten e.d. Omdat Hengelo toentoch eigenlijk weer niet z�n feestende stad is, werden enige gebeurtenissen uit de nabije regio toegevoegd, bijvoorbeeld de allegorische optocht uit Goor onder het motto: er gaan zoveel Hengelo�rs naar toe, dan kan het rustig in het stadsjournaal.
Er werd een grote spoel gekocht (voor 120 m. film, 25 � 30 min), de filmpjes op volgorde gelegd en aan elkaar geplakt. Ook werden er enkele slechte gedeelten verwijderd. e.e.a. met behulp van een inmiddels aangeschafte eenvoudige projector en een lasapparaatje. Middels een oude pick-up enige platen en een tweedehands cassetterecorder werd muziek op een bandje gezet en met behulp van de teller �zo synchroon mogelijk�. Tegelijkertijd werd via de microfoon begeleidende tekst ingesproken.. Het eerste stadsjournaal was geboren, weliswaar met kunst- en vliegwerk en menig zweetdruppel en werd met enige trots links en rechts vertoond. Een tweede stadsjournaal zat dan ook al gauw in de planning. Hiervoor werd zelfs een beroep op de overheid gedaan. Dat wil zeggen: de sleutel van de stadhuistoren geleend zodat Hengelo ook eens van een hoger standpunt kon worden gefilmd. Ook de sluikreclame -zoals dat tegenwoordig heet – deed onbewust haar intrede.
Toentertijd werkte ik bij de Delta Pompen. Ter ere van het zoveel jarig bestaan werd een complete tuin aangeboden en zodoende als lokaal nieuws maar even meegenomen.
�Sensatie� in de films werd ingebracht middels onderwerpen als speedway en autorodeo. Een tweede stadsjournaal was dan ook snel voltooid.
In 1984 en 1985 zijn deze afleveringen opnieuw gemonteerd, mindere opnamen verwijderd en aangevuld met nieuw materiaal gemaakt vanaf dezelfde camerastandpunten als toentertijd en daarachter gemonteerd. Het resultaat was bijzonder aardig om aan te zien. En de kwaliteit van de film was er duidelijk op vooruitgegaan.
Hengelo is altijd al een sportieve stad geweest. In 1972 riep Hengelo zichzelf dan ook uit tot Sportstad 1972. In dat jaar kwamen veel nieuwe sportaccommodaties gereed en met het doel de bevolking sportief te mobiliseren, was dit dan ook ergens terecht. Ook het stadsjournaal was bij al die gebeurtenissen present en filmde de evenementen dat het een lieve lust was. Verplaatsing van locatie naar locatie geschiedde per oude brommer of fiets.. Diezelfde tijd was in het Concertgebouw ook het WK dammen. Iedereen geconcentreerd aan het dammen en ik aan het filmen, dat door de aandrijving van de film in de camera niet geheel geruisloos ging. Andreiko (een bekende Dam-Rus toentertijd) keek (terecht) verstoord op in de camera, waarop de scheidsrechter er een einde aan maakte. (aan mijn filmen). Of het-onbewust-geholpen heeft weet ik niet, als ik mij goed herinner werd onze landgenoot Sybrands toen wereldkampioen.
Afijn, de jaren verstreken en het aantal stadsjournaals breidde zich langzaam maar gestadig uit. Dingen die in Hengelo verdwenen of erbij kwamen werden zo goed en kwaad als het ging op film vastgelegd. Zelfs binnen in gebouwen werden opnamen gemaakt, maar door gebrek aan voldoende lichtbronnen tot een minimum beperkt. De Super Acht films hadden veel ondersteunend kunstlicht nodig. Ook was er in die laatste jaren een �echte� filmcamera bijgekomen met o.a. telelens en verschillende transportsnelheden alsmede een tweedehands statief. Een prachtig hulpstuk bij het filmen op rustige plaatsen, bij reportagewerk op plaatsen waar het iets drukker is een onding.
Het voorjaar 1975 brak aan. Bevrijders van Hengelo op 3 april 1945, en wel het Dorsetregiment, bracht een bezoek aan onze stad en kreeg hier een programma aangeboden dat klonk als een klok. Dit kwam mij ter ore en met medewerking van de gemeentemedewerkers heb ik hier een leuk stukje film over kunnen maken, compleet met redelijk extra licht. De Engelse filmers onder hen hadden echter toen al de beschikking over 160 ASA films. (minder licht nodig!), In Nederland (in ieder geval in Hengelo) niet of nauwelijks verkrijgbaar.
Inmiddels was beroepsmatig Delta Pompen ingewisseld tegen Twentse Courant. Mijn regelmatige aanwezigheid met camera op diverse evenementen en bij diverse gebeurtenissen wekte dan al gauw de nieuwsgierigheid van collega�s van de stadsredactie. E�n en ander resulteerde uiteindelijk in een kwartpagina groot artikel op zaterdag 27 mei 1975 op de eerste stadspagina. Ik heb het geweten. De Twentse Courant wordt enorm goed gelezen. Honderden en honderden reacties tot jaren nog na plaatsing. De kop van het artikel luidde: �Jammer dat Hengelo nog geen filmclub heeft�..� 1 Of 2 dagen na verschijnen van de krant met bovengenoemd artikel lag er een kaartje in de brievenbus.
Daaruit bleek dat Twentse filmers verenigd waren in een filmclub genaamd FACE met domicilie Enschede.
Een bezoek hieraan gebracht, lid geworden en heel veel geleerd en dat is dan ook duidelijk te zien als het eerste en veel latere gemaakte journaals vergeleken worden. Wil men redelijk tot goed filmen (films maken), dan is aangesloten zijn bij een filmclub beslist aan te raden. En het is er nog gezellig ook. Al dit houdt een hobby levendig. Ook de ‘durf’ om meer moeilijke onderwerpen te verfilmen alsmede het verwerken van meer technische foefjes worden meer ontwikkeld.
Eind 1977 brachten – toen nog – prinses Beatrix en prins Claus een bezoek aan het Hengelose stadhuis. Belangrijk genoeg dus hiervan een filmisch verslag te maken. Zo’n bezoek nu, gaat volgens een bepaald protocol, alles is van tevoren compleet geregeld, zo hoorde ik later eens. Op een gegeven moment echter liep ik, in het vuur van mijn hobby, voorop in de stoet te filmen. Dat was dus niet de bedoeling zo ontdekte ik in de reactie van enige ‘3-delige heren-‘. Ik heb er trouwens wel mooie opnamen aan over gehouden, al waren ze wel iets donker, maar ja, je kunt niet altijd alles hebben.
Toch was ik niet altijd alert. Kwam een keer ’s morgens op het werk, waarop men vroeg wat ik daar deed. Keek verbaasd op de kalender en zag dat het noch zaterdag noch zondag was. Er werd verteld dat Stork brandde. Voor het stadsjournaal mocht ik dan ook even weg. Het is een groots verslag geworden en ’s middags schoot mij te binnen dat ik het bestaan van mijn werkgever compleet vergeten was. Zo zie je maar weer hoe je in een hobby kunt opgaan.
Zo rond die tijd had ik ook een eenvoudige geluidscamera op de kop getikt, onder het motto: Ook synchrone opnamen zijn nooit weg. Dat is vooral erg belangrijk bij o.a. interviews. En al gauw kon ik deze nieuwe aanwinst voor het stadsjournaal inzetten. Minister-president Van Agt bezocht Hengelo op 17 maart 1978. Toevallig of niet liep het net tegen de verkiezingen zodat met behulp van wethouder Woertman Dries van A. een interview werd afgenomen. Ik kreeg de smaak van ‘geluidsfilmen’ te pakken en vroeg daarna de ook aanwezige burgemeester Bevers een praatje voor de microfoon te houden. Het filmpje was gelijk vol, hij kweet zich goed van zijn taak.
15 December 1978, ‘Weg E-8’ demonstratie. Internationaal vrachtverkeer nog steeds dwars door Hengelo. Het werd te gek. Met camera in de auto mee gedemonstreerd voor het goede doel. Echter niet te adviseren. Het kan ten koste gaan van de kwaliteit van ��n van de doelstellingen.
En zo ontstaat het ene na het andere onderwerp, aflevering na aflevering. En in al die tijd is al menige aflevering voor instantie of vereniging vertoond.
Geluid met een geluidscamera hoeft niet altijd goed te gaan, zo bleek na het opnemen van midwinterhoornblazen. Het geluid ging te hard en te hoog zodat een soort pingelen ontstond. Middels een toentertijd nieuw aangeschafte filmprojector met ingebouwde – ‘3 sporen’ – cassetterecorder zijn later gemaakte geluidsopnamen over de oude gezet.
Onderwerpen die te lang zijn om in een stadsjournaal onder te brengen worden als losse documentaire(s) gemaakt zoals films over de politie, de restauratie van een oude boerderij, het arbeidsproces betreffende een kunstvoorwerp op de bouw van een optochtpraalwagen.
30 April 1980 Koninginnedag en troonswisseling. Ook in Hengelo een groot en groots feestprogramma. Die dag ook aanwezig een Belgische cameraploeg ten behoeve van de Duitse televisie. Uiteraard kwamen we elkaar die dag vaak tegen waarbij de profs met het verstrijken van die redelijk warme dag steeds ‘afgunstiger’ keken naar de lichtere amateursuitrusting ofschoon het inmiddels steeds zoveel mogelijk gebruikte statief ook steeds zwaarder ging aanvoelen. Het kwam de kwaliteit van de opnamen wel ten goede, dat verzachtte ‘de pijn van het sjouwen’ achteraf.
Zoals gezegd, op een filmclub leer je veel, hetgeen betere films oplevert. Zo werd dan ook besloten films niet meer zelf in te spreken en daarvoor bevriende goede stemmen te benaderen, die uitgewerkte en uitgetikte tekst onder ogen kijken. Ervaren stemmen kunnen op een gegeven moment de teksten goed inlezen zonder de film te zien.
Behalve commentaar wordt ook muziek of eventueel sfeergeluid toegepast. Door het opletten op ‘koopjes’ kon een redelijk platen- en cassettebandenarchief worden aangelegd met diverse soorten instrumentale muziek. Het lidmaatschap van een filmclub houdt tevens in dat er BUMA-rechten worden betaald en afgedragen via het overkoepelend orgaan, zodat bij openbare vertoningen geen onrechtmatig gebruik van muziek wordt gemaakt.
Verder krijgen de stadsjournaals uniforme titels en opent elke aflevering met een herkenningsmelodie.
16 Juni 1982 staat er weer een artikel in de Twentsche Courant, waarin men kan lezen dat er inmiddels 17 afleveringen van elk 25-30 minuten zijn. In dat artikel staat verder de bezorgdheid over het filmmateriaal niet het eeuwige leven heeft en dat overzetten op video noodzakelijk is in verband met betere houdbaarheid en duplicering archief.
Zo gebeurde het dat de telefoon ging en aan de andere kant zich iemand meldde van de Radio Omroep Borsthuis, een vereniging die o.a. televisieprogramma’s maakt op het PC Borsthuis in Hengelo. ROB heeft later stukken journaal vertoond en van die afleveringen kopie�n verzorgd.
De man van de ROB die toen belde bleek werkzaam te zijn bij het plaatselijk politiekorps en bleek uit hoofde van zijn functie in een stadsjournaal te zien. De sfeer was toen heel anders. Doordat de overheid de angel uit een eerdere Weg-E8 demonstratie had gehaald, werd een onverwachte tweede actie op touw gezet en wel een zebrapad blokkade. Met groot succes, ook wat film betreft. De eerste agent die bijzonder verbaast opdook, bleek de eerder genoemde Robber te zijn. De wederzijdse reacties waren toen heel anders, zo tonen ons de filmbeelden. Het is deze meneer edoch wel gelukt een super-8 liefhebber voor video te interesseren hetgeen resulteerde in gezamenlijk gemaakte opnamen voor de ROB-TV, alsmede het lidmaatschap voor deze vereniging zodat momenteel super-8 stadsjournaal en medewerking aan opnamen voor het ROB-programma Hengelo en de Regio elkaar afwisselden.
Met het fenomeen ‘TV’ ben ik eigenlijk best tevreden. Toen de AVRO haar programma Superstars in het Veldwijk stadion opnam, kreeg ik volop de gelegenheid te filmen en ontstonden er vele interviews met prominente Nederlanders.
Maar ook de gemeente bleef niet achter, o.a. bij de FBK-games konden ongestoord vele, vele meters film geschoten worden.
En zo probeer ik zoveel mogelijk dingen en gebeurtenissen op celluloid vast te leggen, zonder subsidie, om onafhankelijkheid te waarborgen en zonder politieke voorkeur. Kritiek wordt er slechts zelden en zo voorzichtig mogelijk ingebouwd en alleen dan als er organisaties of mensen in Hengelo erg over de schreef gaan. Gelukkig komt dat in onze stad weinig voor.
De laatste jaren is het gebruikelijk de journaals te voorzien van ‘een rode draad’. Onderwerpen hiervoor waren de aanleg van het stadserf en momenteel de A 1.
Dankzij de 160 ASA film kunnen we ook bekende jaarlijks terugkerende evenementen als de Nacht van Hengelo (wielrennerwedstrijden voor profs) in de journaals worden opgenomen. Met beleefde brutaliteit werd daarvoor o.a. gebruik gemaakt van jurywagen, hoge gebouwen of andere voorwerpen in de buurt.
Al met al neemt de overmoed de laatste jaren steeds meer toe. Een aardig voorbeeld hiervan betreft de show van een aantal skispringers rond een mobile schans in het winkelcentrum Groot Driene.
De eerste show werd op veilige afstand vanaf een hoge container gefilmd, de tweede voorstelling onder en pal naast de schans. De derde voorstelling werd speciaal voor ons (ook de ROB was aanwezig) en rekening houdend met de wensen die we hadden, gehouden.. Er werd inmiddels al geruime tijd gebruik gemaakt van een 4e camera (ook deze hebben niet het eeuwige leven) met allerlei snufjes en knopjes. Nu sprong ��n van de ski�rs vanaf de schans en maakte daarbij enkele prachtige salto’s. Maar hoe film je dat nu een beetje realistisch? E�n van de heren had een idee, en kon tevens vertellen dat ik dan exclusieve opnamen had. We kochten meters en meters dik en stevig plakband waarmee we de camera aan de persoon in kwestie degelijk vastbonden. Toen hij boven op de schans stond kon hij met een eenvoudige beweging de camera laten lopen, en filmde zo zijn eigen korte maar zeer spectaculaire sprong. Naast de schans stonden voor de zekerheid enige mensen om indien de camera halverwege toch nog de reis zou onderbreken, in te grijpen. Maar alles ging perfect, camera weer stop en de springer weer ontdaan van het vele plakband. Afijn, de film werd opgestuurd naar de ontwikkelcentrale en na terugontvangst – tegen alle regels in – direct bekeken. Edoch, de speciale opname w�l onderbelicht. Op die camera met die vele knopjes verschoof er ��n tijdens het plakken. Dus dag film! Maar toch was het een leuke dag en wie weet komen ze nog wel een keer terug in Hengelo. En anders wachten op nieuw te ontwikkelen apparatuur om de film opnieuw te belichten.
29 September 1984, station, 2 goederentreinen tegen elkaar. Door toeval (’s morgens) vrij snel ter plekke. Die dag niet kunnen eten en pas ’s avonds door de spoorwegpolitie van het terrein gezet. Die dag echter wek interessante bergingsopnamen kunnen maken voor het stadsjournaal. Zulke onderwerpen komen overigens alleen aan bod indien er geen sprake is van persoonlijke ongelukken.
8 Oktober 1984, eerste lokale tv-uitzending, met dank aan het Hengelose videobedrijf dat alles prachtig heeft uitgelicht. Makkelijk voor mij, zodat ook deze gebeurtenis kon worden ‘bijgeschreven’. Wie weet komt regelmatige lokale tv dichter en kan ook ik eens velen laten genieten van wat al die jaren is opgenomen. Heel veel inwoners zullen zichzelf dan in haar of zijn jonge jaren actief of passief kunnen terugzien.
Er is namenlijk veelvuldig publiek gefilmd zowel langs als bij vele evenementen die in het archief zijn opgeslagen. 30 April 1985 tot en met 5 mei 1985, weer een marathonklus. Koninginnedag tot en met Bevrijdingsdag. Resultaat 25 minuten film. Ook de gemeente begint belangstelling te krijgen en iemand heeft inmiddels een kijkje genomen. Tijdens deze feesten ook aanwezig de Engelse bevrijders, inclusief ‘Het vergeten regiment’. Interviews met enkele oud-militairen gemaakt en dit geluid toegevoegd aan een reportage van een bevrijdingsoptocht in de buurt en een aantal opnamen van de vele festiviteiten op het stadserf.
Het is inmiddels mei 1986, aan aflevering 26 wordt druk gewerkt en reeds de eerste opnamen voor nr. 27 zitten er op. De beschikbare tijd probeer ik zo goed mogelijk tussen ROB en stadsjournaal te verdelen. Stadsjournaal edoch zal waarschijnlijk altijd wel met film worden opgenomen. Maar als ik toch een beetje eerlijk moet zijn, krijgt de ROB iets de overhand, maar dat is dan ook voor een andere doelgroep.
Toch zullen ze g��n van beide verdwijnen, zo hoop ik. In het algemeen verdwijnt Super-8 film en materiaal steeds meer zodat aanvulling en vervanging van materiaal moeilijker wordt. Video is in opkomst, is duurder en de kwaliteit is nog niet met 8-mm te vergelijken. Beide hebben dus zo z’n voor- en nadelen. Toch zal ter zijner tijd, zo hoop ik, de mogelijkheden en kwaliteit beter worden op video en/of beeldplaat gebied zodat ook later nog eens Hengelo�rs op hun beurt een stadsjournaal gaan maken. Het is de moeite waard. Dat durf ik rustig te zeggen na 26 afleveringen!